Vinnumarkaðsvefur

Mikil áhersla var lögð á það af hálfu stéttarfélaga iðnaðarmanna að draga úr yfirvinnu í greinum þar sem félögin töldu hana óhóflega.

Yfirvinnu 1 og 2 er ætlað að stuðla að fjölskylduvænni vinnustöðum og gefa skýrt til kynna að yfirvinna yfir ákveðin mörk sé óæskileg, sé a.m.k. ekki hluti skipulagðrar vinnu.

Yfirvinna 1 greiðist með tímakaupi sem samsvarar 1 % af mánaðarlaunum fyrir dagvinnu og yfirvinna 2 greiðist með tímakaupi sem jafngildir 1,15% af mánaðarlaunum fyrir dagvinnu.

Mánaðarlaun fyrir dagvinnu eru þá margfölduð með 0,01 fyrir yfirvinnu 1 og með 0,015 fyrir yfirvinnu 2.

Yfirvinna 1 jafngildir 56% álagi ofan á dagvinnu og yfirvinna 2 79,4% frá og með 1. febrúar 2024.

Nei, yfirvinnutímakaup er ótengt dagvinnutímakaupi.

Vegna upptöku „virks vinnutíma“ hjá iðnaðarmönnum 1. apríl 2020 breyttist deilitala dagvinnutímakaups og varð 160 í stað 173,33. Tímakaup í dagvinnu hækkaði um 8,33% til að mæta færri greiddum tímum fyrir sama vinnuframlag. Vinnutími iðnaðarmanna var svo samræmdur í 156 virkar dagvinnustundir frá og með 1. febrúar 2024 en það hafði ekki áhrif á yfirvinnuprósentur sem voru áfram þær sömu.

Yfirvinna 1 er greidd fyrir alla yfirvinnu þar til yfirvinna 2 tekur við.

Yfirvinna 2 greiðist fyrir virkan vinnutíma umfram 40 klst. á viku að meðaltali á launatímabili eða mánuði (173,33 virkar klst. að meðaltali á mánuði).

Frá og með 1. janúar 2025 í kjarasamningum SA við Samiðn/FIT, RSÍ og VM (óbreytt í MATVÍS og Grafíu):

Yfirvinna 2 greiðist fyrir virkan vinnutíma umfram 39,5 klst. á viku að meðaltali á launatímabili eða mánuði (171,17 virkar klst. að meðaltali á mánuði).

Frá og með 1. janúar 2027 í kjarasamningum SA við Samiðn/FIT, RSÍ og VM (óbreytt í MATVÍS og Grafíu):

Yfirvinna 2 greiðist fyrir virkan vinnutíma umfram 39 klst. á viku að meðaltali á launatímabili eða mánuði (169 virkar klst. að meðaltali á mánuði).

Yfirvinna 2 er einnig greidd að nóttu á tímabilinu 00:00 – 06:00. Það á þó eðlilega ekki við þegar um næturvakt er að ræða hjá starfsmanni í vaktavinnu.

Sú sérregla gildir að öll yfirvinna á nóttu, tímabilið 00:00 – 06:00 er greidd með yfirvinnu 2.

Þetta á þó ekki við um skipulagða vaktavinnu, þá greiðist áfram vaktaálag skv. kjarasamningi fram að 100% vinnu á launatímabili / mánuði.

Ef starfsmaður er í orlofi, launalausu leyfi, veikur eða um sérstakan frídag er að ræða þá reiknast hver dagur í samræmi við hans venjulegu dagvinnuskil, sem er 7,2 klst. á dag m.v. fullt starf frá og með 1. febrúar 2024.

Gera verður greinarmun á því hvort yfirvinna sé föst eða tilfallandi. Sé yfirvinna föst má starfsmaður ganga út frá því að ákveðnar forsendur liggi að baki ráðningarkjörunum. Orlof, launalaust leyfi, veikindi og sérstakir frídagar eiga þá ekki að hafa áhrif á hlutfallslega skiptingu yfirvinnu 1 og 2. Sé yfirvinna á hinn bóginn tilfallandi lækkar ekki þak yfirvinnu 2 sé starfsmaður forfallaður hluta úr launatímabili / mánuði vegna framangreindra orsaka.

Dæmi : Starfsmaður er ráðinn í vinnu þar sem unnin er fastur einn yfirvinnutími á dag. Ef virkir vinnudagar í mánuði eru 20 og starfsmaður er fjarverandi vegna veikinda í 10 daga þá fengi starfsmaður greiddar [8 klst. í yfirvinnu 1 og 2 í yfirvinnu 2*]. Ef starfsmaður væri aftur á móti ekki með fasta yfirvinnu en hefði unnið 10 yfirvinnustundir þær tvær vikur sem hann hefði unnið væru þær allar greiddar sem yfirvinna 1.

* Frá og með 1.1.2025 væri niðurstaðan úr dæminu skv. kjarasamningum SA við Samiðn, RSÍ og VM 7 klst. í yfirvinnu 1 og 3 í yfirvinnu 2.

Ef starfsmaður skilar ekki fullri dagvinnu vegna vinnuskipulags eða fjarvista er miðað við að yfirvinna 2 sé greidd þegar starfsmaður hefur skilað [40 klst. á viku að meðaltali á launatímabili eða 173,33 klst. m.v. meðalmánuð frá og með 1. febrúar 2024*].

*39,5 klst. og 171,17 klst. frá 1.1.2025 í tilviki kjarasamninga SA við Samiðn/FIT, RSÍ og VM.

Dæmi – unnið 5 daga vikunnar : starfsmaður vinnur fast 7,2 virkar dagvinnustundir og eina yfirvinnustund á viku fimm daga vikunnar. Á viku gerir það 41 klst. á viku og því 1 klst. í yfirvinnu 2 [1,5 í tilviki kjarasamninga Samiðnar/FIT, RSÍ og VM]. Ef þessi starfsmaður myndi mæta 12 mínútum of seint til vinnu alla daga vikunnar jafngildir það 1 vanræktri klst. á viku. Starfsmaðurinn myndi því skila af sér 40 klst. á viku þessa vikunna og fengi því ekki greitt fyrir yfirvinnu 2 [0,5 klst. í tilviki kjarasamninga Samiðnar, RSÍ og VM].

Dæmi starfsmaður í 2-2-3 vaktakerfi skv. kjarasamningi SA og Matvís: Starfsmaður er ráðinn í 2-2-3 vaktakerfi (kokkavaktir) sem stendur yfir í 12 klst. Meðalvinnutími á viku er 39 klst. og því 3 klst. í yfirvinnu 1. Það að starfsmaður vinni mismarga daga í viku vegna vaktakerfisins og á mánuði hefur ekki áhrif á greiðslu yfirvinnu 2. Til þess að fá greitt fyrir yfirvinnu 2 þyrfti starfsmaður því að vinna aukavakt eða vinna að nóttu til.

Óunnin yfirvinna greiðist sem yfirvinna 1 og telur ekki upp í mörk á yfirvinnu 2. Yfirvinna 2 greiðist þegar starfsmaður vinnur umfram 40 virkar vinnustundir að meðaltali á viku frá og með 1. febrúar 2024 [39,5 virkar vinnustundir frá 1.1.2025 í tilviki kjarasamninga SA við Samiðn, RSÍ og VM].

Greiði atvinnurekandi laun í hádegismatarhléi starfsmanns sem er launalaust samkvæmt kjarasamningi þá er það greiðsla fyrir óunninn tíma sem telur ekki upp í yfirvinnu 2. Sama gildir fái starfsmaður greidda yfirvinnu vegna frítökuréttar eða vegna vinnu í neysluhléi utan dagvinnutímabils.

Mikilvægt er að halda sérstaklega utan um þessa yfirvinnu svo hún hafi ekki áhrif á útreikning á yfirvinnu 2.

Gera verður greinarmun á því hvort um ferð sé að ræða sem sé hluti af vinnu viðkomandi starfsmanns og sé því greiðsluskyld skv. lögum og kjarasamningum eða hvort atvinnurekandi sé að yfirborga starfsmann með því að greiða honum fyrir tíma sem telst ekki til vinnu, t.d. með því að greiða fyrir þann tíma sem það tekur starfsmann að koma sér til vinnustaðar. Einungis ferðir sem teljast hluti vinnu teljast með við mat á þaki fyrir yfirvinnu 2. Halda þarf sérstaklega utan um aðrar greiðslur á launaseðli svo þær hafi ekki áhrif á greiðslu yfirvinnu 2.