Vinnumarkaðsvefur

Vinnustöðvun í skilningi vinnulöggjafarinnar (laga nr. 80/1938 um stéttarfélög og vinnudeilur) er verkbann atvinnurekenda og verkföll launþega.

Markmið verkbanns er að vinna að framgangi krafna atvinnurekenda í vinnudeilu með sama hætti og stéttarfélagi er heimilt að boða verkfall til að fylgja eftir kröfum sínum.

Verkbanni er m.a. ætlað að takmarka tjón af verkföllum, þar sem atvinnurekendur stöðva vinnu hjá félagsfólki stéttarfélaga, sem ekki er í verkfalli, til að auka þrýsting á viðsemjanda til samningsgerðar.

Til þess að verkbannsboðun taki til starfsfólks, þarf viðkomandi að uppfylla öll eftirfarandi skilyrði:

1. Vera félagsmaður í VR
2. Starfa á félagssvæði VR
3. Sinna skrifstofustarfi sem fellur undir aðalkjarasamning SA og VR

Á meðan samfélagið lamast sökum verkfallahrinu væri enn verið að reka fyrirtæki með litlar sem engar tekjur og erfitt að halda uppi þjónustu. Því er talað um að lágmarka tjón. Atvinnurekandi situr þá ekki uppi með allan launakostnað þegar tekjustreymi og framleiðsla raskast verulega/stöðvast.

Fyrirséð er að verkfallsaðgerðir VR muni leiða til verulegra rekstrartruflana og rekstrarstöðvunar í einhverjum tilvikum samdægurs og innan örfárra daga. Áhrifanna mun gæta um allt samfélagið.

Verkbann er neyðarúrræði atvinnurekanda í vinnudeilum til að bregðast við verkföllum og er ætlað að lágmarka tjón atvinnulífsins vegna verkfalla. Í stað þess að forysta VR lami starfsemi tiltekinna fyrirtækja og atvinnugreina með verkföllum fárra félagsmanna munu SA með verkbanni leitast við að stjórna framkvæmd vinnustöðvana og auka þrýsting á VR að ljúka yfirstandandi kjaraviðræðum. Verkbann er sambærilegt verkfalli og þýðir að félagsfólk VR mætir ekki til starfa og launagreiðslur falla niður.

Að sama skapi setur verkbann þrýsting á VR til að ganga til viðræðna við SA um gerð kjarasamninga á sömu nótum og meirihluti stéttarfélaga á almenna vinnumarkaðnum hefur nú þegar samið um.

Atkvæðagreiðsla SA um verkbann á félagsmenn VR er almenn, leynileg atkvæðagreiðsla í skilningi 1. mgr. 15. gr. laga um stéttarfélög og vinnudeilur. Samkvæmt ákvæðinu er heimilt að viðhafa almenna atkvæðagreiðslu um takmarkaðar vinnustöðvanir sem ná til hluta félagsmanna.

Við atkvæðagreiðslu um verkbann ræður fjöldi atkvæða skv. gildandi atkvæðaskrá, sbr. 19. gr. samþykkta þessara. Sjá nánar XIII. kafla samþykkta SA um vinnustöðvanir .

Já, þeim starfsmönnum sem verkbann beinist gegn ber að leggja niður störf með sama hætti og starfsfólk sem fer í verkfall.

Í þessu tilfelli má enginn sem starfar eftir kjarasamningum SA og VR mæta til vinnu nema að fenginni undanþágu frá undanþágunefnd Samtaka atvinnulífsins. Launagreiðslur falla niður yfir tímabilið sem verkbann stendur yfir líkt og í tilviki verkfalla.

Einstakir atvinnurekendur og starfsfólk sem verkbann beinist gegn hafa ekki val, frekar en í tilviki verkfalla um það hvort hlýtt sé lögmætu verkbanni. Slíkt felur í sér brot á 18. gr. vinnulöggjafarinnar. Ekki er valkvætt að hlíta verkbanni né verkfalli enda gilda sömu reglur um þessi úrræði og brot á þeim varða við brot á vinnulöggjöfinni.

Verkbann SA hefst kl. 00:01 föstudaginn 22. mars. Samkvæmt lögum verður að tilkynna um vinnustöðvun með a.m.k. 7 sólarhringa fyrirvara til sáttasemjara og þeim sem verkbannið beinist aðallega gegn þ.e.a.s. VR fyrir hönd félagsmanna sinna.

Já, með sama hætti og verkfalli. Hægt er að fresta boðaðri vinnustöðvun, einu sinni eða oftar, um allt að 28 sólarhringa samtals án samþykkis gagnaðila, enda sé frestunin kynnt honum með minnst þriggja sólarhringa fyrirvara.

Verkbann Samtaka atvinnulífsins sem tekur gildi kl. 00:01 föstudaginn 22. mars n.k. að öllu óbreyttu nær til alls félagsfólks VR sem uppfyllir eftirtalin skilyrði:

1. Vera félagsmaður í VR

2. Starfa á félagssvæði VR

3. Sinna skrifstofustarfi sem fellur undir aðalkjarasamning SA og VR

Samtök atvinnurekenda sem hyggjast fara í verkbann ráða því hversu víðtækt verkbann er. Það getur t.d. beinst gegn félagsmönnum stéttarfélags í einu fyrirtæki. Verkbann getur enn fremur falist í því að allir sem vinna þau störf sem kjarasamningur stéttarfélagsins tekur til þurfi alfarið að leggja niður störf sín.

Undanþágunefnd SA mun veita undanþágur vegna nauðsynlegrar grunnþjónustu. Senda skal beiðni um undanþágu á netfangið verkbann@sa.is .

Þegar hafa verið veittar undanþágur fyrir alla starfsemi sem tengist heilbrigðis- og öldrunarþjónustu, opinberri sem og einkarekinni sem og fyrir öll störf sem tengjast annarri grunnþjónustu, s.s. lögreglu, slökkviliði, sjúkraflutningum, björgunarsveitum, almannavörnum og menntastofnunum án sérstakra umsókna frá hlutaðeigandi aðilum. Falli fyrirtæki ekki sjálfkrafa þar undir má sækja um undanþágu á verkbann@sa.is .

Um það gilda samsvarandi reglur og gilda um verkföll.

Þeir starfsmenn sem verkbann beinist gegn ber þá að leggja niður störf með sama hætti og starfsfólk sem verkfall beinist gegn.

Undanþágunefnd SA getur veitt undanþágu frá verkbanni, ef sérstakar ástæður eru fyrir hendi.

Nei. Allar launagreiðslur og launatengd gjöld falla niður meðan verkbannið varir eins og í tilviki verkfalla. Sama gildir um greiðslu launa til starfsfólks í veikindum og orlofi.

Það ræðst af ákvörðun þess stéttarfélags sem starfsfólk á aðild að hvort það ákveði að bæta félagsfólki sínu sem verkbann beinist gegn tekjutap sitt að hluta eða að öllu leyti.

According to the Icelandic labour law (act no. 80/1938 on trade unions and industrial disputes), the term “work stoppage” refers to lockouts by an employer and strikes by employees .

A lockout is a defensive action taken by employers to limit the damage caused by strikes, where one or more employers partly or fully discontinue work for employees who are members of one or more unions. Most of the same rules apply to declaring strikes and lockouts.

Employers are allowed to declare a lockout to further their demands much in the same way unions are allowed to declare a strike to support their cause.

The executive committee of SA can decide to have their members vote on a lockout. The executive committee’s proposal must state how extensive the lockout will be and when it is to be implemented. The executive committee is authorised to restrict voting so that only the companies participating in the lockout can vote. When voting on a lockout, the number of votes will decide the outcome, in accordance with a valid electoral register, as stated in article 19 of this accord. Please refer to chapter XIII of SA’s accord on lockouts .

The employees targeted by the lockout must stop working, in the same way an employee on a strike must.

During this time, no employee covered by the collective agreements of SA and VR is allowed to work, unless they have been granted an exemption from the executive committee of SA. Wages are also suspended for the duration of the lockout, as they would be during a strike.

A lockout can commence 7 days after it has been approved by members in an election. A mediator and those who the lockout is mainly directed against, i.e., VR on behalf of their members, must be notified 7 days before it can begin.

Yes, in the same way a strike can. A declared lockout can be postponed multiple times, for a total of 28 days without the consent of the opposing party, provided they are informed of the delay at least three days in advance.

The employer’s association that intends to initiate a lockout, controls how extensive it will be. As an example, it can apply exclusively to members of a specific union in one company. A lockout can also mean that all those whose jobs are covered by the union’s collective agreement need to stop working.

Until further notice, the SA lockout will take effect on the 22nd of March 00:01 and will cover members of VR working according to the main principle collective agreement between SA and VR.

The executive committee of SA will grant exemptions for essential services. Please send your exemption request to verkbann@sa.is .

The lockout notice applies to employees who are members of the union targeted by the lockout.

Similar rules apply as during a strike. Please refer to the SA website for more information.

The employees targeted by the lockout must stop working, in the same way an employee affected by a strike must.

In special circumstances, the executive committee of SA can grant a lockout exemption.

No. All wages and wage related expenses are put on hold for the duration of the lockout, as they would during a strike. The same applies to wages of employees who are sick or on holiday.

It is up to the employee’s union to decide if members targeted by the lockout will be partially or fully compensated for their loss of income.