Vinnumarkaður - 

01. nóvember 2018

Svigrúm til launahækkana lítið

Samtök atvinnulífsins

1 MIN

Svigrúm til launahækkana lítið

Útflutningsfyrirtæki eru aðþrengd og svigrúm þeirra til launahækkana er nánast ekki neitt. Þetta sýnir könnun Samtaka atvinnulífsins meðal aðildarfyrirtækjanna. Spurt var um mat þeirra á svigrúmi til launahækkana á árinu 2019. Að jafnaði töldu ferðaþjónustufyrirtæki svigrúmið vera 1,2%, fyrirtæki í útflutningi vöru og þjónustu 1,7% en önnur fyrirtæki 2,1%. Meðalniðurstaðan var 1,9%.

Útflutningsfyrirtæki eru aðþrengd og svigrúm þeirra til launahækkana er nánast ekki neitt. Þetta sýnir könnun Samtaka atvinnulífsins meðal aðildarfyrirtækjanna. Spurt var um mat þeirra á svigrúmi til launahækkana á árinu 2019. Að jafnaði töldu ferðaþjónustufyrirtæki svigrúmið vera 1,2%, fyrirtæki í útflutningi vöru og þjónustu 1,7% en önnur fyrirtæki 2,1%. Meðalniðurstaðan var 1,9%.

Ljóst er að það hefur harðnað verulega á dalnum í ferðaþjónustu en að jafnaði töldu 65% ferðaþjónustufyrirtækja ekkert svigrúm fyrir hendi til launahækkana á næsta ári. Staðan er svipuð í öðrum greinum en rúmlega helmingur útflutningsfyrirtækja taldi ekkert svigrúm til launahækkana og 36% annarra fyrirtækja. Að meðaltali telja 43% forsvarsmanna ekkert svigrúm til launahækkana 2019.

Niðurstöðurnar koma ekki á óvart í ljósi launaþróunar á tímabili gildandi kjarasamninga, þ.e. frá upphafi ársins 2015:

  • Regluleg laun hækkuðu um 33% skv. Hagstofunni.
  • Lágmarkslaun kjarasamninga voru hækkuð um 40%
  • og kaupmáttur launa jókst um 24%.

Þessar tölur eru mjög háar samanborið við nágrannalönd okkar en vegna hagstæðra ytri skilyrða, margföldunar erlendra ferðamanna, styrkingar gengis krónunnar, niðurfellingar tolla og vörugjalda og hagræðingar fyrirtækja, hélst verðbólga í skefjum. Frekari launahækkanir verða ekki án neikvæðra afleiðinga en laun á Íslandi eru orðin mjög há miðað við þau lönd sem hæst laun greiða í heiminum, s.s. Noreg, Danmörku og Svíþjóð eins og meðfylgjandi mynd sýnir.

Heimildir: Hagstofur Danmerkur,  Íslands, Noregs og Svíþjóðar.[1]

Í könnun SA var stjórnendum boðið að tjá sig um stöðuna á vinnumarkaðnum og kom ýmislegt athyglisvert í ljós um samkeppnisstöðu við útlönd. Raunveruleg hætta er á að störf flytjist úr landi og minnkandi framleiðslu þeirra verðmæta á Íslandi sem standa undir lífskjörum þjóðarinnar.


Um var að ræða netkönnun meðal aðildarfyrirtækja SA dagana 22. -31. ágúst. Alls bárust 523 svör og var svarhlutfall 31%. Outcome-kannanir sáum um framkvæmd könnunarinnar en um er að ræða reglulega könnun SA í aðdraganda kjarasamninga á almennum vinnumarkaði.

[1] Danmörk ÍslandNoregurSvíþjóð

Samtök atvinnulífsins