Polski poniżej

-

Samtök atvinnulífsins (SA) leggja til að gerður verði efnislega samhljóða kjarasamningur milli SA og Eflingar-stéttarfélags og þegar hefur verið samþykktur af 18 af 19 aðildarfélögum SGS. SA eru áfram tilbúin til viðræðna við Eflingu um aðlögun innan kostnaðarramma SGS samningsins og þeirra meginlína sem samningur markar. SA bjóða Eflingarfólki að kjarasamningurinn gildi afturvirkt frá 1. nóvember 2022. Forsenda þess boðs er að nýr kjarasamningur verði undirritaður innan viku, þ.e. eigi síðar en 11. janúar nk.

SA hafa undirritað kjarasamninga við samflot verkafólks, verslunarmanna og iðnaðarmanna hringinn í kringum landið. Samningar hafa þannig náðst við um 80 þúsund manns – meirihluta almenns vinnumarkaðar. Slíkir kjarasamningar eru stefnumarkandi í eðli sínu og leggja því grunn að öllum kjarasamningum í þessari samningalotu, bæði á almennum og opinberum markaði.

Forsendur 

Átján aðildarfélög Starfsgreinasambands Íslands hafa þegar samþykkt nýjan kjarasamning. Á kjörskrá voru 24.550 einstaklingar og samningurinn var samþykktur með yfir 85% greiddra atkvæða. Meðalhækkun kauptaxta kjarasamnings SGS er 11,2% frá 1 nóvember 2022. Seðlabanki Íslands gerir ráð fyrir um 5% hækkun vísitölu neysluverðs á tímabilinu. Hækkunin ætti því að tryggja verulegra kaupmáttaraukningu taxtafólks.

Kauptaxtar kjarasamnings Eflingar hafa þegar hækkað um kr. 35.500 á árinu 2022. Lægsti taxti Eflingar hækkaði þ.a.l. um 10,7% fyrr á árinu 2022 og meðaltaxti um 10,3%. Taxtar hækkuðu því umfram verðbólgu á árinu 2022. Þegar hækkanir kauptaxta SGS 1. janúar, 1. apríl og 1. nóvember 2022 eru teknar saman þá hefur lægsti taxti SGS hækkað á árinu 2022 um kr. 70.500 og meðaltaxti um kr. 78.000. Það jafngildir um 21 – 24,5% hækkun kauptaxta á einu ári. Með þessum hækkunum verða dagvinnulaun SGS taxtafólks um 900 þús. kr. hærri á árinu 2023 en þau voru á árinu 2021. Meðalheildarlaun, með vaktaálagi og yfirvinnu, hækka mun meira.

Hvað þýðir tilboð SA fyrir Eflingarfólk?

Þann 10. janúar sl. lýsti Efling yfir árangurlausum kjaraviðræðum við Samtök atvinnulífsins (SA) og stefnir á verkfallsaðgerðir. Í aðdraganda þess höfðu SA boðið Eflingu samning á sömu nótum og samið var um við allt annað verkafólk og meirihluta launafólks á almennum vinnumarkaði í desember sl. Ennfremur var það skilyrði þess að samningarnir væru afturvirkir til nóvember 2022 að samningagerð væri lokið ekki síðar en 11. janúar. Þessu hafnaði Efling.

Hvað felur tilboð SA í sér og hvað þýðir það fyrir Eflingarfólk að afturvirkni sé ekki í boði? Til að svara þessum spurningum hafa SA reiknað nokkur dæmi eftir ólíkum launaflokkum. Útreikningarnir byggja á samningi SA og SGS, að Eflingu undanskilinni, sem gildir frá 1. nóvember 2022 til 31. janúar 2024.

Taxtafólk

Um helmingur starfsfólks innan SGS alls er á launum skv. töxtum.

Ávinningur af afturvirkni kjarasamninga

Launaflokkur 17 - Hópbifreiðastjórar

Miðað er við 3 mánuði sem glatast af afturvirkni með 1-3 ára starfsreynslu og 44% vægi álagsgreiðslna, yfirvinnu o.fl. ofan á grunnlaun.

Samningurinn hækkar regluleg heildarlaun úr 570.812 kr. í 630.689 kr . á mánuði. Á 15 mánuðum skilar það samtals 898.153 kr. í hærri tekjur. Brottfall afturvirkni dregur hins vegar úr tekjunum um 179.631 kr. svo aukningin er 718.522 kr.

---

Launaflokkur 5 - Almennt starfsfólk veitinga- og gistihúsa

Miðað er við 3 mánuði sem glatast af afturvirkni með 1-3 ára starfsreynslu og 44% vægi álagsgreiðslna, yfirvinnu o.fl. ofan á grunnlaun.

Samningurinn hækkar regluleg heildarlaun úr 534.082 kr. í 588.404 kr . á mánuði. Á 15 mánuðum skilar það samtals 814.831 kr. í hærri tekjur. Brottfall afturvirkni dregur hins vegar úr tekjunum um 162.966 kr. svo aukningin er 651.865 kr.

---

Annað starfsfólk (tekur laun hærri en laun skv. töxtum

Miðað er við 3 mánuði sem glatast af afturvirkni með 1-3 ára starfsreynslu og 44% vægi álagsgreiðslna, yfirvinnu o.fl. ofan á grunnlaun.

Samningurinn hækkar regluleg heildarlaun úr 728.446 kr. í 775.966 kr. á mánuði. Á 15 mánuðum skilar það samtals 712.800 kr. í hærri tekjur á samningstímanum. Brottfall afturvirkni dregur hins vegar úr tekjunum um 142.560 kr. svo aukningin er 570.240 kr.

---

Launaflokkar Starfsgreinasambansins (SGS)

Í kjarasamningum SGS og SA er kveðið á um að ákveðin störf skuli taka kauptaxta að lágmarki skv. launaflokkum í launatöflu. Athuga skal að þekkt er að launafólk taki hærri taxta í launatöflu heldur en kveðið er á um í kjarasamningum.

Hvað þýðir samningur SA og SGS fyrir kaupmátt launa? 

Í nýgerðum kjarasamningum SA við SGS var markmiðið að standa vörð um kaupmátt og byggja þar með brú yfir í nýjan langtímasamning að 15 mánuðum liðnum. Í anda lífskjarasamningsins er lögð sérstök áhersla á hækkun taxtalauna og umtalsverð kaupmáttaraukning fólgin í samningnum til skamms tíma.

Frá samþykkt lífskjarasamningsins hefur 12 mánaða hækkun kauptaxta SGS allan tímann verið umfram 12 mánaða verðbólgu og kaupmáttur því statt og stöðugt aukist. Samningurinn leiddi til um 4% kaupmáttarhækkunar taxtafólks á ársgrundvelli eða um 14% kaupmáttaraukningar samtals, til samanburðar við 7% almenna kaupmáttaraukningu á vinnumarkaði í heild. Gert er ráð fyrir að nýr kjarasamningur muni skila álíka kaupmáttaraukningu eða meiri til taxtafólks, eins og sjá má á meðfylgjandi mynd. Til að gæta samanburðar er aukningin færð á ársgrundvöll, en yfir tímabilið í heild nemur hækkun kaupmáttar taxtafólks á bilinu 4% til 8% ef spár ganga eftir. Þessar hækkanir eru í kortunum þrátt fyrir að kaupmáttur í okkar viðskiptalöndum fari nær undantekningalaust minnkandi og að efnahagshorfur á heimsvísu séu dökkar. Engum dylst að óvissa er um verðbólgu en verðbólga þarf þó að vera umtalsvert meiri en spár gera ráð fyrir til að markmið að verja kaupmátt gangi ekki eftir. Í því samhengi er mikilvægt að hafa í huga að einungis 13 mánuðir eru þar til samningar renna út.

Aðlögun að kröfum Eflingar 

SA eru tilbúin að ræða aðlögun kjarasamnings SGS að stöðu Eflingarfólks, innan kostnaðarramma og meginlína kjarasamnings SGS. SA hafa hins vegar ekki séð málefnalegar forsendur fyrir greiðslu sérstaks framfærsluálags á félagssvæði Eflingar á höfuðborgarsvæðinu, Kjós, Hveragerði, Ölfusi og Grímsnes- og Grafningshreppi.

Efling hefur hins vegar talið að áherslur í kjarasamningi SGS, þar sem verkafólk með starfsreynslu fékk viðbótarhækkanir umfram byrjendur með breytingum á launatöflu, henti ekki félagsfólki Eflingar. SA eru tilbúin að ræða nánar sérstöðu Eflingarfólks, enda samþykki Efling að það verði gert innan kostnaðarramma og meginlína kjarasamnings SGS.

05 stycznia 2023 r.

Konfederacja Pracodawców Islandzkich

Propozycja w sprawie układu zbiorowego pracy złożona przez Konfederację Pracodawców Islandzkich (SA) związkowi zawodowemu Efling

Przedłożono podczas negocjacji 4 stycznia 2023 r.

Konfederacja Pracodawców Islandzkich (SA) przedłożyła związkowi zawodowemu Efling propozycję zawarcia układu zbiorowego o takiej samej treści jak zatwierdzony przez 18 z 19 związków członkowskich konfederacji związków zawodowych SGS.

SA jest otwarta na negocjacje z Eflingiem w sprawie dostosowania układu SGS oraz jego głównych założeń, zachowując założone ramy finansowe. SA zaproponował członkom związków zawodowych Efling układ zbiorowy, który miał obowiązywać z datą wsteczną, tj. od 1 listopada 2022 r. Warunkiem było podpisanie nowego układu zbiorowego w ciągu tygodnia, tj. nie później niż do 11 stycznia 2023 r.

SA podpisał układy zbiorowe pracy z pracownikami branży budowlanej, pracownikami zatrudnionymi w handlu oraz rzemieślnikami w całym kraju. W ten sposób osiągnięto porozumienie z około 80 tysiącami osób – większością całego rynku pracy. Takie układy zbiorowe mają charakter strategiczny i dlatego stanowią podstawę wszystkich układów zbiorowych w tej turze negocjacji, zarówno na powszechnym rynku pracy, jak i w sektorze publicznym.

Przesłanki

Osiemnaście stowarzyszeń członkowskich federacji związków zawodowych Starfsgreinasambands Íslands zatwierdziło już nowy układ zbiorowy. Na liście osób uprawnionych do głosowania znajdowało się 24 550 osób, a 85% oddanych przez nich głosów było za przyjęciem układu zbiorowego. Od 1 listopada 2022 r. średni wzrost stawki godzinowej w ramach układu zbiorowego SGS wynosi 11,2%. Bank Centralny Islandii spodziewa się 5% wzrostu wskaźnika cen konsumpcyjnych w tym okresie. Podwyżka powinna zatem zapewnić znaczny wzrost siły nabywczej pracowników.

Stawki zgodnie z układem zbiorowym ze związkiem zawodowym Efling wzrosły już o 35 000 kor. w 2022 r. Najniższa stawka dla pracowników Eflingu wzrosła w 2022 roku o 10,7%, a średnia stawka o 10,3%. W związku z tym stawki w 2022 r. wzrosły powyżej poziomu inflacji. Stawki płacowe według układu z SGS wzrosną 1 stycznia, 1 kwietnia oraz 1 listopada 2022 r. Najniższa stawka płacowa w SGS wzrosła w 2022 r. o 70 500 kor., a średnia o 78.000. Odpowiada to wzrostowi stawek o 21-24,5% w ciągu jednego roku. Po tych podwyżkach stawki pracowników zrzeszonych w SGS za pracę w godzinach dziennych będą o około 900 tys. kor. wyższe w 2023 roku niż były w 2021 roku. Średnie wynagrodzenie całkowite, w tym dodatek zmianowy i stawka za godziny nadliczbowe wzrosną jeszcze bardziej.

Co oferta złożona przez SA oznacza dla pracowników zrzeszonych w związku zawodowym Efling?

Związek zawodowy Efling ogłosił 10 stycznia 2023 r., że negocjacje z SA nie przyniosły rezultatów i związek przygotowuje akcję strajkową. Wcześniej SA zaproponowała Eflingowi porozumienie na takich samych zasadach, na jakich zawarto w grudniu ubiegłego roku porozumienie z innymi związkami, które reprezentują większość pracowników na powszechnym rynku pracy. Warunkiem wejścia w życie układu zbiorowego z mocą wsteczną (od 1 listopada 2022 r.) było zakończenie negocjacji nie później niż do 11 stycznia 2023 r. Efling odrzucił przedłożona propozycję.

Co zawiera oferta SA i co oznacza dla pracowników zrzeszonych w Eflingu, że układ nie będzie obowiązywał z mocą wsteczną? W celu odpowiedzi na te pytania SA obliczyła kilka przykładów dla różnych grup płacowych. Obliczenia oparte są na układzie zawartym między SA i SGS (z wyłączeniem Eflingu), który obowiązuje od 1 listopada 2022 r. do 31 stycznia 2024 r.

Pracownicy otrzymujący wynagrodzenie według stawek w tabelach wynagrodzeń.

Łącznie ok. połowa pracowników zrzeszonych SGS otrzymuje wynagrodzenie według stawek płacowych.

Korzyści z obowiązywania układu zbiorowego z mocą wsteczną:

17 grupa płacowa — kierowcy autobusów

Biorąc pod uwagę utratę 3 miesięcy obowiązywania układu z mocą wsteczną, przy założeniu, że pracownik posiada od 1 roku do 3 lat doświadczenia zawodowego, oraz otrzymuje 44% dodatków do wynagrodzenia podstawowego za pracę w niestandardowych godzinach, godzinach nadliczbowych i innych.

Układ zwiększa regularne wynagrodzenie całkowite z 570 812 kor . do 630 689 kor. miesięcznie . W ciągu 15 miesięcy daje to łącznie wzrost dochodów o 898 153 kor. Natomiast, jeżeli układ zbiorowy nie będzie obowiązywał z mocą wsteczną dochód pracownika zmniejszy się 179 631 kor., więc wzrost wynagrodzenia wyniesie tylko 718 522 kor.

---

5 grupa płacowa — pracownicy restauracji i hoteli

Biorąc pod uwagę utratę 3 miesięcy obowiązywania układu z mocą wsteczną, przy założeniu, że pracownik posiada od 1 roku do 3 lat doświadczenia zawodowego, otrzymuje 44% dodatków do wynagrodzenia podstawowego za pracę w niestandardowych godzinach, godzinach nadliczbowych i innych.

Układ zwiększa regularne wynagrodzenie całkowite z 534 082 kor . do 588 404 kor. miesięcznie . W ciągu 15 miesięcy daje to łącznie wzrost dochodów o 814 831 kor. Natomiast, jeżeli układ zbiorowy nie będzie obowiązywał z mocą wsteczną dochód pracownika zmniejszy się 162 966 kor., więc wzrost wynagrodzenia wyniesie tylko 651 865 kor.

---

Inni pracownicy (pobierający wynagrodzenie wyższe niż pracownicy otrzymujący wynagrodzenie według stawek płacowych)

Biorąc pod uwagę utratę 3 miesięcy obowiązywania układu z mocą wsteczną, przy założeniu, że pracownik posiada od 1 roku do 3 lat doświadczenia zawodowego, otrzymuje 44% dodatków do wynagrodzenia podstawowego za pracę w niestandardowych godzinach, godzinach nadliczbowych i innych.

Układ zwiększa regularne wynagrodzenie całkowite z 728 446 kor . do 775 966 kor. miesięcznie . W ciągu 15 miesięcy daje to łącznie wzrost dochodów o 712 800 kor. Natomiast, jeżeli układ zbiorowy nie będzie obowiązywał z mocą wsteczną dochód pracownika zmniejszy się 142 560 kor., więc wzrost wynagrodzenia wyniesie tylko 570 240 kor.

---

Grupy płacowe konfederacji związków zawodowych (SGS)

W układach zbiorowych między SGS i SA określono, że niektóre stanowiska pracy otrzymają minimalną stawkę zgodnie z grupami płacowymi w tabeli płac. Należy zauważyć, że często pracownicy otrzymują wyższe stawki niż wynikające z tabeli płac zawartych w układach zbiorowych.

Co porozumienie między SA i SGS oznacza dla siły nabywczej wynagrodzeń?

Celem zawartych niedawno układów zbiorowych między SA i SGS była ochrona siły nabywczej wynagrodzeń a tym samym zbudowanie pomostu do nowej długoterminowej umowy po upływie 15 miesięcy. Kontynuując założenia zawartego wcześniej porozumienia, którego celem było wprowadzenie wynagrodzeń umożliwiających utrzymanie, szczególny nacisk podczas tworzenia układu zbiorowego położono na wzrost wynagrodzeń płatnych według stawek płacowych oraz znaczny wzrost siły nabywczej wynagrodzeń w krótkim okresie.

Od czasu przyjęcia porozumienia dotyczącego płacy umożliwiającej utrzymanie, 12-miesięczny wzrost stawek SGS zawsze przekraczał 12-miesięczny poziom inflacji, w związku z czym siła nabywcza wynagrodzeń stale rosła. Porozumienie zaowocowało wzrostem siły nabywczej pracowników o 4% w skali roku, czyli łącznie o 14%, porównując do 7% ogólnego wzrostu siły nabywczej wynagrodzenia na całym rynku pracy. Zakłada się, że nowy układ zbiorowy przyniesie podobny lub większy wzrost siły nabywczej wynagrodzenia płatnikom składek, co widać na poniższej grafice. Dla porównania wzrost jest podany w skali roku, ale jeśli prognozy się sprawdzą, to wzrost siły nabywczej w całym okresie obowiązywania układu wyniesie od 4% do 8%. Wzrost siły nabywczej wynagrodzeń jest pewny, pomimo tego, że siła nabywcza u naszych partnerów handlowych prawie zawsze spada, a perspektywy dla globalnej gospodarki są bardzo pesymistyczne. Nikt nie zamierza ukrywać, że sytuacja w związku z inflacją jest niepewna, jednak poziom inflacji musiałby osiągnąć poziom o wiele wyższy, niż jest prognozowany, aby cel, jakim jest ochrona siły nabywczej, nie powiódł się. W tym kontekście należy pamiętać, że do wygaśnięcia układów zbiorowych pozostało jedynie 13 miesięcy.

Dostosowanie do wymagań związku zawodowego Efling 

SA jest gotowa omówić dostosowanie układu zbiorowego zawartego przez SGS oraz jego głównych założeń do sytuacji pracowników zrzeszonych w związkach zawodowych Efling, przy zachowaniu określonych ram finansowych. SA nie widzi jednak żadnych uzasadnionych podstaw do wypłacania dodatku specjalnego pracownikom obszaru stołecznego oraz obszarów Kjósarhreppur, Hveragerði, Ölfus i Grímsnes- og Grafningshreppur, zaproponowanego przez związek zawodowy Efling.

Efling uznał, że nacisk, który w układzie zbiorowym SGS, został położony na to, żeby pracownicy z doświadczeniem zawodowym otrzymywali dodatkowe podwyżki w stosunku do osób rozpoczynających pracę poprzez wprowadzenie zmian w tabelach wynagrodzeń, nie jest korzystny dla pracowników zrzeszonych w Eflingu. SA jest gotowa do dalszego omawiania szczególnej sytuacji pracowników zrzeszonych w związkach zawodowych Efling, zachowując jednak określone ramy finansowe oraz główne założenia układu zawartego przez SGS.