Stórtíðindi felast í nýjum tölum Seðlabankans um útlán bankakerfisins árið 2019 en þær sýna að  hrein útlán til fyrirtækja (útlán að frádregnum uppgreiðslum) minnkuðu um 60% milli áranna 2018 og 2019. Umskiptin skýrast ekki eingöngu af efnahagslægðinni sem gengur yfir því aðgangur að lánsfé hefur þrengst þrátt fyrir 150 punkta stýrivaxtalækkanir Seðlabankans á síðasta ári.  

Fram kemur í máli Ásdísar Kristjánsdóttur í Fréttablaðinu í dag að efnahagslægðin geti dýpkað ef aðhald peningastefnunnar verður ekki minnkað. „Það getur ekki verið markmið í sjálfu sér að herða aðhald í miðjum efnahagsslaka og sérstaklega ekki nú þegar mikil óvissa ríkir um stöðu hagkerfisins,“ segir hún í samtali við Markaðinn.

Ný stjórntæki Seðlabankans hafa ráðandi áhrif á útlánagetu bankanna. Eiginfjárkröfur þeirra hafa verið hertar og sérstakur sveiflujöfnunarauki hækkar um 0,25 prósentur í febrúar. Þá greiða bankarnir bankaskatt og aðra sérskatta sem leggjast þungt á rekstur þeirra. Þessir þættir skekkja ekki aðeins samkeppnisstöðu banka á útlánamarkaði heldur skerða einnig  afkomu þeirra. Sökum þessa hefur aðgangur að fjármagni úr bankakerfinu snarversnað eins og tölurnar bera órækt vitni um. Bankarnir eru að bregðast við erfiðu rekstrarumhverfi og breytingar á útlánamarkaði bitna mest á litlum og meðalstórum fyrirtækjum sem ekki eiga í önnur hús að venda.

Í ljósi þessarar þróunar hvetja Samtök atvinnulífsins Seðlabankann til að bregðast við þessum aðstæðum með lækkun stýrivaxta á næsta vaxtaákvörðunarfundi, þann 5. febrúar nk. Þá er jafnframt mikilvægt að endurskoða áform um hækkun eiginfjárauka bankanna. Fari fram sem horfir, og engar breytingar verða á stefnu Seðlabankans og skattastefnu stjórnvalda, blasir við enn dýpri efnahagslægð.

Sjá nánar:

Umfjöllunin í heild á vef Fréttablaðsins